مهر بررسی كرد؛
دعانویسانی که از روانشناس ها مشاورترند
اعصاب سنج: بازار خرافات داغ است، هنوز هم در قرن 21 عده ای بجای مراجعه به روانشناس برای حل مشکلات خود حاضرند میلیونی هزینه کنند تا شاید یک رمال کلید حل مشکلات را به آنها بدهد.
خبرگزاری مهر - گروه سلامت: کتاب های قدیمی اش را باز می کند، اسم زن را می پرسد، کتاب را ورق می زند و چند خطی برای راضیه می نویسد! کاغذ سفید را جوری می پیچاند که در آخر شبیه یک مثلث می شود و بعد دستش را به سوی زن دراز می کند و می گوید: این کاغذ را همیشه با خودش داشته باش، روی کاغذ دیگری هم چند خطی شکل های عجیب و غریب می کشد و رو به زن می گوید این کاغذها را هر روز بسوزان تا گره از کارت باز شود! زن های حاضر در خانه دعانویس با هم پچ پچ می کنند و می گویند، اگر بین زن و مرد اختلاف باشد خوب می شوند، اگر زنی حامله نشود بچه دار می شود، اگر دختر بزرگ شده و سنش بالا رفته باشد و شوهر نکند با دعایی خودش را شست وشو می دهد و پس از آن حتما شوهر می کند!
پای رمال ها و دعانویس ها اینروزها به فضای مجازی هم باز شده است و وقتی به صفحات این افراد سر می زنیم می بینیم که برخی از آنها حتی مبادرت به پیش گویی هم می کنند و اینطور به مخاطب القا می کنند که با واریز مبلغ ۵۰۰ هزار تومان تا ۲۰ میلیون تومان با چند تکه کاغذ گره از کارش باز شود، البته به مبلغ به نوع مشکل مراجعه کننده بستگی دارد! برمبنای نظرات کارشناسان و روانشناسان دعا و جادو هیچ جایگاه علمی ندارد و خرافه شمرده می شود و تا آن زمان که سودجویان از ناآگاهی افراد استفاده می نمایند و تا هنگامی که افراد ساده لوح در جامعه وجود دارند رمالان و فالگیران هم بازارشان داغ خواهد ماند. اما متأسفانه امروز می بینیم تعدادی از افراد بجای مراجعه به مراکز مشاوره یا درمان و پیدا کردن راهکار منطقی و علمی آینده و زندگی خودرا به دست افرادی می سپارند که تعدادی از آنها حتی سواد خواندن و نوشتن هم ندارند. جهت بررسی علل رواج این پدیده با لیلا رحیمیان روانشناس بالینی گفت و گو کردیم.
مردم با کارکرد روان درمانی آشنایی ندارند رحیمیان درباره ی این که چرا مردم جامعه هنوز ارتباط درستی با روان درمانگران پیدا نکردند و برای حل مشکلات روانی به رمال ها و فالگیرها مراجعه می کنند توضیح می دهد: خیلی از مردم با اهمیت و کارکرد روان درمانی یا مشاوره آشنایی ندارند. آموزش های عمومی برای فهم اهمیت سلامت روان و تأثیرات آن بر زندگی هنوز به اندازه کافی در دسترس نیست، و همین کمبود آگاهی می تواند موجب کم توجهی به روان درمانی شود. در خیلی از فرهنگ ها، همچون جامعه ما، مراجعه به روان شناس یا روان پزشک همچنان تابو شمرده می شود و به آن برچسب های منفی می زنند. خیلی از مردم از این که دیگران فکر کنند "مشکلی جدی" دارند یا مبتلا به اختلال روانی هستند، هراس دارند در صورتیکه نمی دانند اگر به بیماری افسردگی گرفتار بشوند ممکنست عواقب بدی برایشان به وجود آورد. ما به خاطر نداشتن آگاهی دراین خصوص کمتر به سلامت روانمان اهمیت می دهیم به همین خاطر حتی علایم افسردگی را هم نمی دانیم و اگر هم بدانیم خیلی سطحی به آن نگاه می نماییم. متأسفانه نگاه افراد جامعه به حوزه روان خیلی سطحی است. رمالی راهکار سریع مشکلات نیست وی در پاسخ به این پرسش که آنهایی که به رمال مراجعه می کنند آیا اختلال روانی دارند؟ می گوید: نمی توانیم بگوییم آنهایی که به دعانویس ها مراجعه می کنند بطور قطع اختلال روانی دارند ولی می توانیم بگوییم یک نیازی پشت این ماجرا است، که می خواهند در سریع ترین زمان ممکن آن مشکل و نیاز را حل کنند. خیلی از افراد به سبب اعتقادات مذهبی، سنتی، یا فرهنگی به سراغ دعانویس و روش های مشابه می روند، برای اینکه این تکنیک ها در جامعه یا خانواده آنها پذیرفته شده است.
همچنین، ممکنست افرادی به سبب عدم دسترسی به منابع روان شناختی مناسب، هزینه های بالا، یا عدم اعتماد به روان شناسان به روش های سنتی تر روی بیاورند. در عین حال، تعدادی از افراد به سبب ناآگاهی از روش های علمی و مؤثر روان درمانی، در وضعیت سخت به سراغ دعانویسان می روند و شاید این ناشی از کمبود اطلاعات باشد. رمال تمام مشکلات را گردن دیگری میندازد! روانشناس بالینی درباره ی عجول بودن افراد در تصمیم گیری هایشان تاکید می کند که آنهایی که آگاهی بالاتری دارند، توقع می رود که با علم بیشتری تصمیم بگیرند به همین خاطر باید مسیر درست را انتخاب کنند. کسانی هم هستند که به خاطر هزینه های زیاد روانشناس و مدت زمان طولانی که مقرر است برای حل نیازشان بگذارند به دعانویس مراجعه می کنند. به همین دلیل عجول بودن نقش اساسی در تصمیم گیری های اشتباهشان دارد، آنها اعتقاد دارند بجای ۱۰ جلسه مراجعه به روانشناس با یک جلسه مراجعه به دعانویس و گرفتن دعا و طلسم مشکلشان رفع می شود برای همین سرعت در نتیجه گیری یکی از دلیلهای مهم مراجعه به دعانویس است. با مراجعه به روانشناس به این پی می بریم که قسمتی از مشکلات به خاطر خود ما است ولی وقتی به رمال مراجعه می نماییم تمام مشکلات را گردن دیگری میندازد و موجب جنگ و دشمنی با فامیل و دوست می شویم به همین خاطر برای دیگران نسخه می پیچند و از مکانیزم دفاعی فرافکنی استفاده می نماید. چرا رمال ها جایگزین روان درمان ها شدند؟ وی در مورد مسئله فرهنگی و اجتماعی که چه نقشی در انتخاب روانشناس یا دعانویس دارند توضیح می دهد که نقش مسائل فرهنگی و اجتماعی در انتخاب بین روانشناس و دعانویس بسیار اهمیت دارد. در بعضی جوامع، باورهای سنتی و اعتقادات مذهبی سبب می شود افراد مشکلات روانی و روحی خودرا به نیروهای ماورا الطبیعه و دعا نویسی نسبت دهند. این باورها که از کودکی در افراد شکل گرفته اند، آنها را به سمتی می کشاند که بجای درمان علمی، بدنبال راهکارهای معنوی و غیرعلمی باشند. همچنین، در جوامعی که انگ اجتماعی درباره ی مشکلات روانی وجود دارد، افراد از مراجعه به روانشناس دوری می کنند، برای اینکه از قضاوت شدن و برچسب خوردن می ترسند. در این شرایط، دعانویس گزینه ای کم هزینه تر، در دسترس تر و بدون انگ اجتماعی به نظر می آید. علاوه بر این، عدم آگاهی عمومی از خدمات روان شناسی و اهمیت سلامت روان نیز موجب می شود افراد به دعا نویسی روی بیاورند. خیلی از افراد نمی دانند که مشکلات روانی قابل درمان علمی هستند و بجای آن، به روش های سنتی متوسل می شوند.
تجربه های مثبت از دعا نویسی در میان آشنایان نیز تأثیرگذار است و می تواند به این باورهای ناصحیح دامن بزند. برای تشویق افراد به استفاده از خدمات روان شناسی، لازم است که آگاهی رسانی و آموزش بیشتری در جامعه صورت گیرد تا افراد دریابند که سلامت روان بخش مهمی از زندگی است و قابل درمان علمی و حرفه ای است. ما وقتی مراجعه به رمال را تأیید می نماییم یک نوع فرهنگ سازی را در جامعه رونق می بخشیم و از سویی اگر بگوییم من به روانشناس مراجعه نموده ام و نتیجه گرفتم کم کم این فرهنگ سازی اتفاق می افتد که افراد برای حل مشکلاتشان به تراپیست مراجعه نمایند. و از آن به بعد افراد پی می برند با مراجعه به روانشناس قرار نیست هیچ برچسبی به آنها زده شود و هم اکنون هم قبح آن تا حدی شکسته شده است. سو استفاده رمال ها از درماندگی مردم رحیمیان در مورد این که مراجعه به دعانویس به خاطر وجود ناامیدی در افراد است مطرح کرد: بله، در خیلی از موارد افرادی که به دعانویس ها مراجعه می کنند، با مشکلات یا ناامیدی هایی در زندگی خود مواجهند. این افراد ممکنست به دلیلهای مختلف همچون مسائل عاطفی، مالی، سلامتی یا روابط شخصی گرفتار احساس ناامیدی یا بی پناهی شوند و بدنبال چاره ای سریع و خارج از چهارچوب معمول باشند. دعانویسی و مراجعه به افراد مدعی داشتن توانایی های خاص، به صورتی به آنها امید می بخشد که شاید بتوانند بر این مشکلات غلبه کنند. همین طور در بعضی فرهنگ ها، باورهای سنتی و خرافات نقش برجسته ی در این مساله دارد و افراد تصور می کنند که دعانویسان قدرت خاصی در تغییر شرایط دارند. برای افرادی که به راهکارهای علمی یا مشاوره های روان شناختی اعتماد ندارند، یا آنها را ناکافی می دانند، مراجعه به دعانویس یک راهکار جایگزین انگار می تواند اطمینان و آرامش روانی موقتی فراهم آورد. هزینه گزاف خدمات روانشناسی سیاری از آمارها نشان می دهند که اختلالات روانی در کشورمان کمتر از میانگین جهانی است اما معضلاتی مثل مراجعه نکردن به روانشناس، هزینه گزاف خدمات روانشناسی و جزو بیمه حساب نشدن این خدمات از دلیلهای طفره رفتن افراد به سوی مشاوره است. در خیلی از جوامع، مخصوصاً جوامع سنتی، مراجعه به روانشناس هنوز با انگ هایی هم راه است. مردم ممکنست احساس کنند که دیگران فکر می کنند آنها مشکل حاد روانی دارند یا ضعیف هستند، و این ترس از قضاوت شدن موجب می شود از مراجعه اجتناب کنند. خیلی از افراد دقیقاً نمی دانند روانشناس چه کاری انجام می دهد و فکر می کنند فقط برای مشکلات جدی روانی به روانشناس مراجعه می شود. در صورتیکه روانشناس می تواند در خیلی از مسائل زندگی مانند مدیریت استرس، افزایش اعتماد به نفس، حل مشکلات خانوادگی و … کمک نماید.
هزینه های مراجعه به روانشناس یا مشاور در بعضی کشورها بالا است و خیلی از افراد نمی توانند هزینه های مربوطه را بپردازند. همین مسئله به عنوان یک مانع مالی برای مراجعه به روانشناس عمل می کند. برخی افراد بجای مراجعه به روانشناس، از روش های جایگزین مانند مراجعه به دعانویس و فال گیر استفاده می نمایند و فکر می کنند این تکنیک ها کافی هستند. نقش مشاوره در پایین آوردن مشکلات رحیمیان در جواب این پرسش که نقش مشاوره در پایین آوردن مشکلات زندگی چیست توضیح می دهد که هم اکنون ما قدمهای رو به جلوتری را می بینیم در مورد این که اشخاص دیگر ترس از برچسب خورده شدن را ندارند و به آسانی به روانشناس مراجعه می کنند و آن ترسی که در گذشته بود بابت این که هرکسی به روانشناس مراجعه کند، بیماری روحی و روانی دارد، امروزه این تفکر خیلی کمتر شده است اما به سبب هزینه های بالای مشاوره تبدیل به یک کالای لوکس برای افراد ویژه شده است. و ما به عنوان کسی که در رسانه کار می نماییم باید این رو فرهنگ سازی را انجام دهیم که مردم آگاه شوند و برای حل مشکلاتشان به سوی راهکار درست یعنی مشاور بروند و از راه غلط فاصله بگیرند. روانشناس در ابتدا باید به بررسی باورها و نگرانی های فرد بپردازد و بفهمد چه انگیزه هایی سبب شده که فرد به دعانویس مراجعه کند. شاید فرد به سبب استرس، اضطراب، یا مشکلات حل نشده به این مسیر کشیده شده باشد. آموزش تفکر منطقی و نقد علمی می تواند به فرد کمک نماید تا باورهای ناصحیح خودرا شناسایی و اصلاح نماید. روانشناس می تواند با توضیح مبانی علمی و نشان دادن محدودیت ها و عدم اعتبار دعا نویسی، به فرد کمک نماید تا از اینگونه تفکرات جدا شود. در بعضی موارد، مراجعه به دعا نویس ها نتیجه اضطراب ها و وسواس های فکری است. روانشناس با شناسایی این نشانه ها و درمان های مربوط به آن (مانند درمان شناختی-رفتاری) می تواند به فرد کمک نماید که با این مسائل کنار بیاید.
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب